Direct naar artikelinhoud

Europese Commissie waarschuwt: kwaliteit Nederlandse lucht 'zorgelijk'

Vooral files tijdens de spits zorgen voor luchtvervuiling, blijkt uit het rapport.

De Nederlandse luchtkwaliteit wil maar niet verbeteren. De Europese Commissie waarschuwt vandaag opnieuw dat die 'nog steeds reden tot ongerustheid' biedt. Dat blijkt uit een evaluatierapport over de uitvoering van het EU-milieubeleid dat vandaag in Brussel is gepresenteerd.

Nederland scoort al jaren slecht als het gaat om luchtvervuiling. In november nog riep het Europees Milieu Agentschap (EMA) Nederland uit tot een van de meest vervuilde landen van Europa. Alleen Duitsland scoorde slechter. Een jaar ervoor stond Nederland nog op plek vijf van diezelfde lijst.

Vooral files tijdens de spits zorgen voor die vervuiling, blijkt uit het rapport. De uitlaatgassen die dan vrijkomen veroorzaken een hoge concentratie ozon en stikstofdioxide. Met name in de Randstad is het probleem groot. Het gebied rondom Rotterdam, Amsterdam en Den Haag behoort tot de twaalf meest vervuilde stedelijke regio's in de EU.

Stikstofdioxide kan een nadelig effect hebben op de luchtwegen. Een blootstelling hieraan kan onder andere luchtwegklachten en astma-aanvallen veroorzaken. Volgens cijfers van het Europees Milieu Agentschap (EMA) sterven 11.530 mensen jaarlijks voortijdig door fijnstof en 1820 mensen door een te hoge concentratie stikstofdioxide in de lucht.

Binnen Europa scoorde alleen Duitsland slechter dan Nederland als het gaat om luchtvervuiling.

Overbemesting

Ook de kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater laat te wensen over, aldus de Commissie. Hier is vooral de overbemesting een grote boosdoener. Dit zorgt voor een te hoge concentratie stikstof en fosfaat in het oppervlaktewater. Bij ongeveer de helft van de rivieren, afwateringskanalen en meren is dit het geval, volgens het rapport.

Toch ziet de Europese Commissie ook wel verbetering in Nederland. "Nederland is al geruime tijd een voorloper in het milieubeleid", liet EU-commissaris Karmenu Vella van Milieu vanmiddag weten. Nederland scoort met name goed als het gaat om de navolging van de Europese regels voor drinkwaterkwaliteit en afvalwaterbehandeling, aldus de EU-commissaris.

De luchtkwaliteit in de Europese landen staat al langer ter discussie. Het Europees Parlement stemde vorig jaar november in met nieuwe regels die de luchtkwaliteit in Europese steden moest verbeteren. Het plan is dat met nieuwe de Europese richtlijnen het aantal mensen dat vroegtijdig overlijdt door de slechte luchtkwaliteit in 2030 is gehalveerd. Wel was er kritiek op het plan, met name uit de hoek van groene partijen. GroenLinks-parlementariër Bas Eickhout noemde het plan een 'lege huls'.

Nederland scoort goed als het gaat om de navolging van de Europese regels voor drinkwaterkwaliteit.
EU-commissaris Karmenu Vella van Milieu

Rechtszaak

De Nederlandse luchtkwaliteit baart ook in eigen land zorgen. Vorig jaar zomer spande Milieudefensie een rechtszaak aan tegen de Nederlandse staat. De organisatie vindt dat de overheid haar afspraken over het terugdringen van luchtvervuiling niet nakomt en eist dat de staat gaat zorgen voor schone lucht.

Een aantal hoogleraren denkt dat de organisatie een grote kans van slagen heeft, zeiden ze eerder in Trouw. "In de toekomst zal er een nieuw fundamenteel recht gaan ontstaan, 'het recht op bescherming van de planeet aarde'", aldus Hoogleraar Geert Jan Knoops. "Rechters zullen mijns inziens terecht het handelen van overheden hieraan mogen toetsen."

In Europa is de luchtkwaliteit inmiddels wel flink verbeterd. De hoeveelheid fijnstof is tussen 2000 en 2014 met 75 procent afgenomen.