Meer dan 60 miljoen Amerikanen hebben elke maand last van brandend maagzuur (1). Het kan het best worden omschreven als een pijnlijk, brandend gevoel in de lagere borststreek. Brandend maagzuur is een symptoom van reflux, een aandoening waarbij maagzuur opstijgt naar de slokdarm, de buis die je eten en drinken naar de maag vervoert. Normaal gesproken kan maagzuur niet naar de slokdarm stromen omdat die wordt afgesloten door de onderste slokdarmsluitspier (afgekort LES; lower esophageal sphincter). Dit is een ringvormige spier die van nature dicht blijft en normaal gesproken alleen opent als je slikt of boert (2). Maar bij mensen met reflux is deze spier vaak verzwakt. Daardoor krijgen mensen met reflux last van brandend maagzuur (3). Voeding speelt een belangrijke rol bij brandend maagzuur. Veel voedingsmiddelen kunnen ervoor zorgen dat de LES zich opent, waardoor maagzuur kan ontsnappen naar de slokdarm en zuurbranden kan veroorzaken. Hieronder vind je 11 voedingsmiddelen die brandend maagzuur kunnen veroorzaken.
1. Vette voeding
Vette voeding kan zorgen voor zuurbranden. Helaas geldt dit ook voor ontzettend veel gezonde en voedzame voedingsmiddelen zoals avocado’s, kaas en noten (4). Vetrijk voedsel kan op twee manieren zuurbranden veroorzaken. Ten eerste kan het zorgen voor ontspanning van de LES, de sluitspier die de barrière vormt tussen de slokdarm en de maag. Als die spier zich ontspant kan er maagzuur ontsnappen naar de slokdarm, wat leidt tot brandend maagzuur (5). Ten tweede kan vetrijk voedsel de afgifte van het hormoon cholecystokinine (CCK) stimuleren. Dit hormoon kan ook zorgen voor ontspanning van de LES, wat kan leiden tot zuurbranden (6, 7). Bovendien zorgt CCK er ook nog voor dat het voedsel langer in de maag blijft, zodat het beter kan worden verteerd. Helaas kan dit juist het risico op zuurbranden door reflux vergroten (8). Van belang is wel om te vermelden dat dit niet alleen geldt voor voeding met gezonde vetten; het gaat natuurlijk ook op voor ongezonde vetten in gefrituurde voeding en afhaalmaaltijden.
Kortom: Doordat vetrijk voedsel de onderste slokdarmsluitspier, de LES, ontspant, kan het zorgen voor zuurbranden. Vet stimuleert ook het vrijgeven van CCK, een hormoon dat ontspannend werkt op de sluitspier en dat ervoor zorgt dat voeding langer in de maag blijft – allebei risicofactoren voor maagzuurbranden.
2. Munt
Van muntsoorten als kruizemunt en pepermunt wordt vaak gezegd dat ze spijsverteringsaandoeningen kunnen verlichten. Er zijn echter aanwijzingen dat ze juist kunnen zorgen voor zuurbranden. Uit een studie bleek dat hogere doseringen van kruizemunt verband hielden met symptomen van zure reflux. Verrassend genoeg zorgde kruizemunt niet voor ontspanning van de LES, maar volgens onderzoekers veroorzaakt het zuurbrand doordat het irriterend werkt op de slokdarmwand (9). Een ander onderzoek met meer dan 500 mensen wees uit dat degenen die dagelijks pepermuntthee dronken twee keer zo vaak last hadden van maagzuur (10). Desondanks is er maar weinig bewijs voor een link tussen munt en maagzuur. Als je merkt dat munt bij jou de zuurbranden verergert kun je het beter wel vermijden.
Kortom: Muntsoorten zoals pepermunt en kruizemunt kunnen zorgen voor brandend maagzuur. Als je hier last van krijgt na het eten of drinken van munt kun je het beter vermijden.
3. Citrusvruchtensap
Het drinken van sappen van citrusvruchten kan symptomen van zuurbranden aanwakkeren. Zo bleek bijvoorbeeld 67% van de 382 aan zuurbranden lijdende deelnemers die meededen aan een studie last te krijgen van maagzuursymptomen na het drinken van sinaasappelsap (11). Een andere studie, met ongeveer 400 mensen met maagzuurproblemen, wees uit dat 73% last had van zuurbranden na het drinken van sinaasappel- of grapefruitsap. De bevindingen suggereren dat de hoeveelheid zuur in citrusvruchtensappen verantwoordelijk geweest kan zijn voor de symptomen (12). Het is echter niet helemaal duidelijk hoe het komt dat citrussappen soms zuurbranden veroorzaken (13).
Kortom: Sap van citrusvruchten zoals sinaasappel- of grapefruitsap kan reflux en zuurbranden veroorzaken. Het is echter niet helemaal duidelijk hoe dit in zijn werk gaat.
4. Chocolade
Chocolade is ook een veelvoorkomende trigger voor zuurbranden. Net als andere vetrijke voeding kan chocolade ervoor zorgen dat de LES zich ontspant (14, 15). Dit kan ervoor zorgen dat er maagzuur naar de slokdarm ontsnapt, wat zuurbranden kan veroorzaken. Bovendien wordt chocolade van cacao gemaakt, dat het ‘gelukshormoon’ serotonine bevat. Jammer genoeg kan ook serotonine zorgen voor ontspanning van de LES (16, 17). Tevens bevat chocolade ook de stoffen theobromine en cafeïne, die beide de ontspanning van de LES kunnen stimuleren.
Kortom: Chocolade kan zuurbranden veroorzaken doordat het de LES ontspant. Dit kan komen door het vetgehalte, door de serotonine of door andere natuurlijke stoffen in chocola.
5. Scherp gekruid voedsel
Scherp gekruid, pikant voedsel staat erom bekend dat het voor zuurbranden kan zorgen. Vaak zit er een stof genaamd capsaïcine in die de spijsvertering kan vertragen. Dit betekent dat de voeding langer in de maag zal blijven, wat een risicofactor is voor zuurbranden (19). Zo wees een studie uit dat het eten van chili met hete chilipoeder zorgde voor een langzamere vertering (20). Bovendien kan pikant eten een reeds geïrriteerde slokdarm nog verder irriteren, waardoor de symptomen van zuurbrand kunnen verergeren (21). Het is daarom beter om je inname van pikante voeding te beperken als je maagzuurklachten hebt.
Kortom: De capsaïcine in pikante voeding kan zorgen voor zuurbranden door het vertragen van de spijsvertering. Pikant voedsel kan ook de slokdarm irriteren, waardoor de symptomen van zuurbranden nog kunnen toenemen.
6. Zout
Het eten van keukenzout of zoute voeding kan de reflux, een risicofactor voor zuurbranden, verergeren. Uit een studie bleek bijvoorbeeld dat mensen die keukenzout aan hun maaltijd toevoegden 70% meer kans liepen op reflux dan degenen die nooit zout toevoegden. Dezelfde studie wees ook uit dat mensen die ten minste drie keer per week voeding met toegevoegd zout aten 50% meer kans liepen op reflux dan degenen die nooit gezouten voedsel aten (22). Het is echter niet helemaal duidelijk op welke manier de zoutinname het risico op reflux verhoogt. Misschien dat mensen die zout eten ook meer gebakken, gefrituurde en vette voeding eten. In dat geval is het waarschijnlijker dat die voeding de aanleiding voor de zure oprispingen is en niet alleen het zout.
Kortom: Er zijn verbanden gevonden tussen het eten van keukenzout en zoute voeding en zuurbranden. De manier waarop zout invloed heeft op de aandoening wordt echter nog niet goed begrepen.
7. Uien
Uien, vooral rauwe, zorgen vaak voor zure oprispingen. Net als andere voedingsmiddelen op de lijst kunnen uien zorgen voor ontspanning van de LES, waardoor zure reflux en brandend maagzuur kunnen optreden (23). Bij een onderzoek kregen mensen met zuurbranden de ene dag een gewone hamburger, gevolgd door een hamburger met uien op de volgende dag. Het eten van een burger met uien zorgde voor een aanzienlijke verergering van de symptomen van zure oprispingen, vergeleken met het eten van de burger zonder ui (24). Bovendien zijn uien een rijke bron van fermenteerbare vezels, die ervoor kunnen zorgen dat je gaat boeren. Dit kan de symptomen van zuurbranden verergeren (25). De fermenteerbare vezels in uien zijn ook FODMAPs, een groep stoffen die spijsverteringsklachten kunnen aanwakkeren.
Kortom: Uien, vooral rauwe, kunnen zorgen voor symptomen van zure reflux en zuurbranden door de LES te ontspannen. Bovendien bevatten uien veel fermenteerbare vezels, die de refluxsymptomen kunnen verergeren.
8. Alcohol
Een matige tot grote inname van alcohol kan ook maagzuurproblemen veroorzaken (26). Dit kan op vele manieren gebeuren. Alcohol zorgt bijvoorbeeld voor ontspanning van de LES, waardoor maagzuur kan ontsnappen naar de slokdarm en zuurbranden kan veroorzaken (27). Bovendien kunnen alcoholische dranken, vooral wijn en bier, de hoeveelheid maagzuur verhogen, waardoor je meer kans hebt op zuurbranden (28). Als laatste kan overmatige consumptie van alcohol zorgen voor schade aan de slokdarmwand. Na verloop van tijd kan dit de slokdarm gevoeliger maken voor maagzuur (27).
Kortom: Alcohol kan op verschillende manieren zuurbranden veroorzaken. Het kan de LES ontspannen, de hoeveelheid maagzuur vergroten of direct de slokdarmwand beschadigen.
9. Koffie
Sommige mensen krijgen last van maagzuur als ze koffie drinken. Ook koffie blijkt de LES te kunnen ontspannen en zo zure reflux en maagzuurproblemen te kunnen veroorzaken (29). Sommige studies suggereren dat cafeïne de boosdoener is. Maar andere studies, die de effecten onderzochten van cafeïne alleen, ontdekten dat cafeïne op zichtzelf wellicht niet verantwoordelijk is voor de refluxsymptomen. Als dat waar is, zouden de symptomen moeten ontstaan door andere stoffen in de koffie (30, 31). Toch werd in andere studies geen link gevonden tussen koffie en refluxsymptomen (32). De resultaten uit onderzoek zijn dus niet sluitend, maar als je geen last krijgt van koffie dan is er geen reden om het te vermijden. Geeft koffie jou echter wel maagzuurproblemen, dan kun je het beter vermijden of de inname verminderen.
Kortom: Sommige mensen krijgen last van maagzuurproblemen van koffie, ook al is het verband tussen koffie en zuurbranden niet erg duidelijk. Als je last krijgt van koffie kun je het dus beter vermijden of de inname verminderen.
10. Koolzuurhoudende frisdranken
Koolzuurhoudende frisdranken zijn ook vaak veroorzakers van zuurbranden. Onderzoek wijst uit dat deze drankjes de LES kunnen verzwakken en de zuurgraad van het maagzuur kunnen verhogen; twee risicofactoren voor zuurbranden (33, 34). In een studie werden de slaappatronen van meer dan 15000 mensen geobserveerd. Het bleek dat ongeveer 25% ’s nachts last had van zuurbranden. Bij nadere ondervraging bleek dat het voorkomen van zuurbranden ’s nachts sterk samenhing met verscheidene factoren, waaronder het drinken van koolzuurhoudende frisdrank (35). Een ander onderzoek wees uit dat mensen die koolzuurhoudende frisdrank dronken 69% meer risico liepen op het krijgen van refluxsymptomen zoals zuurbranden (36).
Kortom: Koolzuurhoudende (fris)dranken kunnen zorgen voor zuurbranden doordat ze de LES ontspannen. Als dit soort drankjes bij jou zuurbranden veroorzaakt overweeg dan om ze te minderen of te vermijden.
11. Melk
Vaak nemen mensen melk om van brandend maagzuur af te komen. Maar het drinken van volle melk kan het ook juist veroorzaken in plaats van verminderen (11). Onderzoek wijst zelfs uit dat volle melk de maagzuurproductie kan verhogen en dat is een risicofactor voor zuurbranden (12). Uit een studie met bijna 400 mensen die last hadden van zuurbranden bleek dat ongeveer 38% last van de symptomen kreeg na het drinken van volle melk (12). Krijg jij van melk dus juist brandend maagzuur, vermijd het dan of drink er minder van.
Kortom: Er is een verband tussen volle melk en zuurbranden, wat kan komen door het vetgehalte. Als volle melk jou zuurbranden geeft, drink het dan minder of helemaal niet meer.
Voeding die verlichting kan brengen bij zuurbranden
Er zijn veel voedingsmiddelen die zuurbranden kunnen verergeren, maar sommige voedingsmiddelen kunnen de symptomen juist verlichten. Hieronder vind je een paar voedingsmiddelen die brandend maagzuur kunnen verminderen:
- Gember: Dit is een natuurlijke remedie tegen misselijkheid en braken. Hoewel er niet veel bewijs is met betrekking tot de effecten van gember bij zuurbrand, kan het helpen de reflux te verminderen (37).
- Bananen en meloenen: Deze vruchten bevatten van nature weinig zuur en worden vaak aanbevolen om reflux te verminderen (38).
- Groene groenten: Van nature arm aan vet, zuur en suiker. Het gaat onder andere om sperziebonen, broccoli, spinazie en selderie (39).
- Haver: Haver bevat een hoog vezelgehalte, wat samenhangt met minder risico op reflux. Deze vezelsoort bevat geen FODMAPs, dus hij veroorzaakt geen oprispingen of reflux (25, 40).
- Volkoren granen en aardappelen: Uit onderzoek is gebleken dat het eten van volkoren granen en aardappelen samenhangt met een afname van het risico op de aandoening GERD (gastro-oesophageale refluxziekte; ofwel gewoon reflux) (41).
Conclusie
Zuurbranden zijn een symptoom van het terugstromen van maagzuur naar de slokdarm. Het treft maandelijks miljoenen mensen. Veel soorten voeding kunnen zuurbranden veroorzaken door de kringspier tussen maag en slokdarm (LES) te ontspannen. Als je regelmatig last hebt van zuurbranden kun je proberen een aantal van de voedingsmiddelen in de lijst te vermijden om te zien of het uitmaakt voor je symptomen. Een goed idee is het bijhouden van een voedingsdagboek om te achterhalen welke voeding voor zuurbranden zorgt. Ook kun je proberen voedingsmiddelen aan je eetpatroon toe te voegen die de zuurbranden verminderen, zoals bananen, meloenen, haver, aardappelen, gember en groene groenten (met toestemming vertaald).
