Logo Zembla
Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek

Universiteit Wageningen niet onafhankelijk in beoordeling bijensterfte

11-03-2011
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
255 keer bekeken
  •  
moord-op-de-honingbij
Landbouwgif oorzaak bijensterfte
ZEMBLA onderzocht de financiële banden tussen Wageningen Universiteit en Research centre (WUR) en de firma Bayer. Bayer is producent van bestrijdingsmiddelen die wereldwijd door wetenschappers en imkers en in het gisteren verschenen rapport van de Verenigde Naties worden aangemerkt als een oorzaak van de massale bijensterfte. De uitzending laat zien dat er op meerdere manieren financiële banden bestaan tussen WUR en Bayer. Het instituut van WUR waar de bijenonderzoekers werken, heet Plant Research International (PRI). PRI is een BV. Hun ecotoxicologisch onderzoek wordt meestal in opdracht van de industrie uitgevoerd en daarover wordt niet gepubliceerd  tenzij de opdrachtgever hiervoor toestemming geeft. Als het over de bijensterfte gaat, is de Wageningse BV de belangrijkste adviseur van het ministerie van Landbouw (EL&I).

Teamleider PRI dr. T. Blacquiere hierover in ZEMBLA: “Wij doen soms opdrachten voor bedrijven die betaald worden door een opdrachtgever maar ik heb geen samenwerking met de industrie”. De reactie van M. Hoogendoorn, van Bayer Cropscience op het onderzoek van ZEMBLA: “Wij werken inderdaad samen met PRI. Ik sta daar redelijk neutraal in, ik ga ervan uit dat de mensen die op de universiteiten zitten juist de neutrale experts zijn en dat moeten het ook blijven”.

Volgens Blacquiere is de varroamijt de belangrijkste oorzaak van de bijensterfte en heeft daarom geen onderzoek gedaan naar de relatie tussen pesticiden en bijensterfte. Ook heeft hij er nooit in getoetste wetenschappelijke tijdschriften over gepubliceerd. Er is enkel 1 rapport van zijn instituut over bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater in relatie tot bijensterfte. Conclusie: bijen gaan er niet dood aan, ze drinken nauwelijks van dat oppervlaktewater. Dit onderzoek blijkt gedaan door een stagiaire van de Hoge School Dronten, mevrouw Visser, zo blijkt uit onderzoek van ZEMBLA. Dit rapport , dat door deskundigen in ZEMBLA als niet wetenschappelijk wordt aangemerkt,  wordt breed geciteerd in officiële antwoorden van het RIVM op Kamervragen over de bijensterfte in relatie tot bestrijdingsmiddelen.  

Hoogleraar J. Bonmatin (Universiteit Orleans, Frankrijk) wordt wereldwijd gezien als expert  op het gebied van bijensterfte. Hij ontdekte een verband tussen pesticides en bijensterfte. Over zijn ervaring met firma Bayer zegt hij in ZEMBLA:“Als je geld van een bedrijf aanneemt, maak je de resultaten aan het bedrijf bekend. Het bedrijf is dan de eigenaar en kan besluiten ze wel of niet te publiceren. En als er een economische band met een bedrijf bestaat dan staat de wetenschapper onder druk”.  Bonmatin legt uit wat er gebeurde toen de onderzoeksresultaten van Bonmatin Bayer onwelgevallig waren: “Ze gingen steeds meer druk uitoefenen tot ze zelfs met een rechtszaak wegens smaad dreigden omdat ik volgens hen afbreuk deed aan het imago van het bedrijf. Maar daar zijn ze van teruggekomen want m'n verdediging zou zijn: M'n uitspraken zijn gerechtvaardigd”.

De economische belangen zijn groot. Het ministerie van EL&I hecht eraan dat boeren en tuinders een zo groot mogelijke productie halen. Daar is weinig animo om de pesticiden terug te dringen. Des te opmerkelijker is het als de Rabobank – de bank van boeren en tuinders – met een rapport komt over de bijensterfte en daarmee de discussie opnieuw aanzwengelt.  Directeur Food & Agri Netherlands Rabobank D. Duijzer:  “Wij financieren veel bedrijven in de land- en tuinbouw en heeft dus heel veel met voedselproductie te maken en als dan andere partijen - overheid en de universiteiten – te weinig aan dit onderwerp doen, of het te weinig op de agenda komt, dan wordt het voor ons tijd om de risico’s aan te melden. Een van de belangrijke punten is pesticiden waardoor bijen doodgaan, volken afsterven en dat betekent dat in het beleid van gewasbeschermingsmiddelen aandacht moet zijn voor gevaarlijke stoffen en waar bijen van doodgaan”.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?

Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.