Koninklijk ‘samenbrenger’ Koen Geens (CD&V) duwt en trekt om N-VA en PS bijeen te zetten. Met z’n positief signaal aan de poort van het Paleis ontstaat er druk.

In het nieuws: Na een week zwijgen, kwam er wat officiële communicatie over wat er gebeurt:

• ‘Discretie en vertrouwen’, dat waren volgens koninklijk opdrachthouder Koen Geens ‘de sleutelwoorden van zijn opdracht’. Dat verklaarde hij bij het buitengaan na een onderhoud met koning Filip, waar hij ongeveer een uurtje binnen bleef.
• ‘Ik heb een goed gevoel bij de menselijke contacten die ik heb’, zo verklaarde Geens verder, een positieve boodschap in de markt zettend dus.
• De opdracht is ondertussen algemeen bekend: PS en N-VA samen in een regering brengen, ook al ontkent hij dat in alle talen: ‘Ik heb contacten met iedereen’.
• Koninklijk ‘samenbrenger‘ zou dus een betere titel zijn, en over dat samenbrengen was hij opnieuw gematigd positief: ‘Als ik signalen zie, dan hou ik dat liever voor mezelf, maar ik kan zeggen dat ik op dit ogenblik het vertrouwen geniet van alle partijen om verder te zoeken naar mogelijkheden om uit deze situatie te geraken.’
• Meer dan dat was er niet: Geens blijft verder zwijgen. Maar de belangrijkste vaststelling over de communicatie rond het hele proces: voorlopig lekt er inhoudelijk niets. ‘Nochtans werkt Geens wel degelijk met een nota, die concreet gaat’, bevestigen verschillende onderhandelaars. Het feit dat die voorlopig niet op straat ligt, bewijst dat de methode tot nu toe werkt.

Tussen de regels: De uitspraken van Geens zinderen uiteraard na. Hoe gaat het er volgens onze bronnen aan toe aan tafel?

• ‘De metafoor van kapitein Geens, die door de Bermudadriehoek moet varen, de dodelijke combinatie van N-VA, PS en MR, is zeer treffend verwoord’, aldus een onderhandelaar. ‘Het blijft bijzonder moeilijk die drie samen te verzoenen in één akkoord.’ Daar ligt het kalf dus gebonden: kan er sociaal-economisch een deal gemaakt worden, in combinatie met een institutionele hervorming, die PS en N-VA samen kneden, maar die ook te verteren valt voor de MR?
• PS-voorzitter Paul Magnette had gisterenavond weer een afspraak bij Geens, nadat die bij de koning was geweest. Het tempo van vergaderen zit dus nog steeds hoog: zondagavond was het al de beurt geweest aan Joachim Coens (CD&V) en Georges-Louis Bouchez (MR).
• Bij de PS blijven ze allerminst enthousiast over het idee van een regering met N-VA: de nieuwe voorzitter Paul Magnette (PS) heeft daar niets bij te winnen, en hij redeneert in de eerste plaats voor zijn partij en z’n eigen opdracht, de PS er terug bovenop helpen.
• De PS is nooit van koers veranderd de afgelopen weken, maanden zelfs: ze gaan naar alle uitnodigingen en luisteren vriendelijk en beleefd, maar ze laten op geen enkel moment iets van achter de gordijnen zien. ‘Alles zit nog steeds helemaal vast‘, is de boodschap ook na gisteren.
• De tweede lijn van de partij, het partijbureau, krijgt ook geen enkel signaal over een toenadering, of een mogelijkheid van een akkoord. De troepen zijn dus absoluut niet voorbereid en Magnette onderneemt geen enkele poging daartoe: een ferme indicatie dat de PS niet snel een bocht zal nemen.
• Dat Geens ondertussen wel ‘positief’ communiceert, en dat Bart De Wever (N-VA) zijn eigen achterban wél langzaam voorbereidt, en duidelijk maakt dat met de voormalige aartsvijand zaken kunnen gedaan worden: het zet dus druk op de PS.
• ‘Hoe meer Geens herhaalt dat het goed gaat, hoe meer de PS het moet gaan uitleggen, in de Franstalige pers, bij hun militanten. Hij moet daarmee opletten, want vroeg of laat wordt het onhoudbaar en verlaat de PS met een gigantische scène het toneel’, zo duwt een onderhandelaar terug richting de koninklijke ‘samenbrenger’.

Om rekening mee te houden? Er zit, naast het overtuigen van de zeer aarzelende PS, een tweede laag van complexiteit in de onderhandelingen: de positie van de MR.

• De MR heeft een goede uitgangspositie vandaag en dus veel te verliezen morgen bij een nieuwe regering:
  • Ze hebben alle Franstalige ministersposten, dus zelfs nobele onbekenden als Philippe Goffin (MR) mogen ineens in de spotlights. Belgisch minister van Buitenlandse Zaken Goffin zit zo plots deze week baas te spelen in de VN-Veiligheidsraad in New York. Moest u nog nooit van hem gehoord hebben: u bent echt niet alleen. Maar inderdaad dus, wel ondertussen voorzitter van de Veiligheidsraad. Terwijl hij nauwelijks Engels spreekt.
  • Ze hebben zelfs het premierschap, de MR. Sophie Wilmès (MR) wil dan wel ‘zo snel mogelijk een échte regering’, de vraag is wie er straks in de Zestien zit. De kans is niet groot dat de MR dat houdt: ze hebben met Didier Reynders (MR) al de Europees Commissaris. Om maar te zeggen: de Franstalige liberalen leven een beetje boven hun stand voor het moment.
  • En het gerucht gaat dat niet Wilmès, maar Georges-Louis Bouchez (MR) zelf dan wel eens de Zestien zou kunnen claimen: ‘Ze heeft er een serieuze rivaal naast zich bij voor die post’, zo zegt een insider.
  • Verkiezingen? Daar heeft Bouchez geen enkele schrik van: hij kan Magnette kloppen, en fors vooruit gaan in zetels. ‘Hij is omnipresent in de media, en dat heeft natuurlijk veel kwaad bloed gezet bij collega’s, die allemaal wat jaloers zijn. Maar hij is wel klaar voor verkiezingen’, zo stelt een voorzitter vast.
• Dat alles maakt dat de MR niet veel appetijt heeft om te bewegen. Een regering met N-VA en PS zal behoorlijk links zijn sociaal-economisch, maar zal vooral ook een institutioneel luik bevatten. Dat laatste veroorzaakt spanning.
• Want zeker premier Wilmès wil absoluut niet weten van iets dat ruikt naar een staatshervorming. Ze kreeg al eerder het aanbod van de N-VA om daar eens over te praten, maar wees dat van de hand. En ook het idee dat de PS wel degelijk bereid zou zijn om over regionalisering te praten, onder meer de splitsing van politie en justitie, gaat er gewoon niet in bij de premier.
• Binnen de MR ontkent men niet dat Wilmès communautair een scherper profiel heeft dan anderen. ‘Je hebt zelfs regionalisten zoals Jean-Luc Crucke’, zo is te horen. ‘Maar Bouchez staat sterk genoeg als voorzitter: als hij een akkoord maakt, duwt hij dat er wel door‘, is het commentaar.
• ‘Er is een stevige fluistercampagne bezig om ons onder druk te zetten, alsof wij verdeeld zijn over het communautaire’, zo lezen ze bij de MR de situatie. ‘Maar de waarheid is dat PS en N-VA helemaal nog nergens staan. Dat wij als MR een akkoord zouden blokkeren, is te gek voor woorden. Er is gewoon geen akkoord.’
• Maar voor alle duidelijkheid: de MR zal onder Bouchez, los van wat Wilmès wil, niet bepaald staan springen voor een staatshervorming. ‘Justitie en politie regionaliseren? Geen sprake van‘, zo is te noteren.

In de wandelgangen: de CD&V-vicepremier wordt ook door z’n eigen partij strak in het oog gehouden.

• Het signaal blijft vanuit CD&V komen dat er enkel op paars-geel mag worden gewerkt. Een deel van de partij blijft als de dood dat Geens uiteindelijk niet N-VA en PS zal samenbrengen, maar dan toch nog z’n partij in een Vivaldi-coalitie doet sukkelen. Geens spreekt over vertrouwen, maar vanuit zijn eigen partij is dat er niet bepaald.
• Notoire tegenstanders van dergelijk Vivaldi-scenario zijn al lang bekend: Hilde Crevits (CD&V) wil er onder geen beding van weten. En ook Pieter De Crem (CD&V) in de federale regering is een bijzonder koele minnaar van dergelijke gedachte. Beiden houden nauwgezet de stappen van Geens in het oog.
• Voorzitter Joachim Coens (CD&V), die zelf wekenlang in de loopgraven van de federale realiteit zat, en onder meer een goed contact met MR-voorzitter Bouchez overhield, is volgens externe waarnemers ‘realistischer’: hij zou wel degelijk zo’n constructie op een dag kunnen overwegen, Vivaldi als een ‘plan B‘, wanneer ‘plan A’ compleet mislukt.

Waarom dit van tel is: Zowel voor de PS als de MR blijft het scenario van een Vivaldi het geprefereerde scenario. Ze hebben beide veel meer te winnen bij een dergelijke regering, en kunnen maar moeilijk aanvaarden dat zo’n regering er niet komt. Hoe kunnen ze nu keren richting paars-geel?

• Bij de PS was dergelijke constructie, met de groenen erbij, voor Paul Magnette (PS) de aanleiding om van een ‘dream team‘ te spreken: hier en nergens anders ligt z’n hart.
• Maar ook bij de MR leeft het gevoel dat ‘Vivaldi nog maar enkele centimeters verwijderd was’, en dat het uitgerekend Geens is geweest die de opdracht van Bouchez heeft laten kelderen.
• De vraag blijft voor beide of de N-VA echt oprecht een akkoord wil. ‘Natuurlijk blijft de N-VA zeggen dat er ‘misschien een mogelijkheid is’, ze willen zo lang mogelijk aan tafel blijven zitten. Maar willen en kunnen ze echt? Dat valt toch maar te bezien’, zo zegt een onderhandelaar aan Franstalige kant.

Wat echt niet van tel is: Koen Geens zegt dus bijzonder weinig, maar hij heeft ondertussen via z’n Instagram-account zowaar een hype gelanceerd met z’n hashtag #muziekvoordeonderhandelingen.

• ‘Come Together’ van The Beatles was het eerste nummer dat Geens symbolisch lanceerde.
• Daarom antwoordde Michael Van Droogenbroeck van Radio 1 dat Geens het altijd mocht komen uitleggen in een openhartig gesprek, met het nummer ‘On the Radio’ van Donna Summer.
• ‘Silence is Golden’ van The Tremeloes was het antwoord van Geens.
• Een groepje creatieve politici dacht ondertussen ijverig mee welke plaatjes de koninklijke samenbrenger moet draaien:
  • ‘Don’t Stop Believin’ van Journey is een idee van partijgenote Hilde Crevits (CD&V).
  • ‘Oui ou Non’ van Angèle is een suggestie van Kristof Calvo (Groen).
  • ‘Jump’ van Van Halen was het voorstel van Gwendolyn Rutten (Open Vld).

The big picture? Misschien is ‘Under Pressure‘ van Queen en David Bowie eerder van toepassing op dit moment. De PS, N-VA en MR zitten in de snelkookpot van Geens, en de druk stijgt op elk van hen. Deze week zal dat alleen maar toenemen, met de grote vraag of de drie blijven zitten, of de boel ontploft. Indien niet, dat komt er mogelijk een volgende fase, waarin één of meerdere personen als volwaardige formateur worden aangeduid. Maar zover zijn we echt nog niet, heel de Wetstraat houdt ferm rekening met een mislukking. En wat daarna moet komen? Niemand die het echt nog weet: Geens doet het zodanig grondig en methodisch dat het niet echt meer aan de aanpak kan liggen. Dan blijft straks maar een conclusie over: het gaat inhoudelijk gewoon echt niet meer tussen een blok partijen in het noorden en een andere in het zuiden.