Recent onderzoek heeft uitgewezen dat medische studenten in Nederland gemiddeld slechts 29 uur les krijgen over voeding en diëten. Omdat sommige studenten dit zelf ook wel erg weinig vonden, hebben ze zich vrijwillig aangemeld voor een studie die keek naar het effect van 25 extra lesuren op de voedingskennis van studenten. In dit artikel bespreken we de resultaten.
Mensen met gezondheidsklachten wenden zich in eerste instantie tot hun arts. Tijdens een consult worden dan de mogelijkheden die tot een oplossing kunnen leiden besproken. In het verleden greep een arts meestal direct naar de medicatie, maar vandaag de dag spelen voeding en leefstijl een steeds grotere rol bij preventie en behandeling (1). De patiënt verwacht van een arts vaak een voedingsadvies op maat. Deze voedingsadviezen worden vervolgens zeer serieus genomen. Men staat er alleen niet bij stil dat de arts in kwestie nauwelijks is geschoold op het gebied van voeding.
Expert worden? Kost je minstens 10.000 uur
Malcolm Gladwell ontwikkelde de 10.000-uurs regel (2). Het stelt dat iedereen een expert kan worden op een gebied, mits er 10.000 uur wordt geïnvesteerd. Inmiddels is dit weerlegd, want het blijkt dat we naast de 10.000 uur ook nog aanleg nodig hebben om ergens goed in te worden (3). De 29 uren les, en een enkeling dus 54 uur, steekt hier natuurlijk schril bij af.
Hoeveel jaar studeert een arts?
De opleiding Geneeskunde duurt 6 jaar en is opgedeeld in een 3-jarige bachelor en een 3-jarige master (4). Na het behalen hiervan ben je een basisarts. Om huisarts te worden zal je nog eens 3 jaar de schoolbanken in moeten (5). Een studiejaar telt 40 lesweken van 40 studie-uren. Deze studie-uren zijn onderverdeeld in 16 uren onderwijs en 24 uur zelfstudie (6). Per jaar worden er dus 1600 studie-uren gemaakt.
Ondergeschoven kindje
Een arts krijgt dus per jaar 640 uur les (40 weken van zo’n 16 uur). Als we dit vermenigvuldigen met de 9 jaren, dan krijgt een huisarts dus 5760 uur les. De 29 lesuren over voeding is slechts 0,5% van het totaal aantal lesuren in de gehele opleiding. Van het totaal aantal uur dat een huisarts les heeft, wordt dus slechts 0,5% besteed aan voeding en diëtetiek. Bij de leergierige studenten die vrijwillig 25 uren extra les krijgen over voeding, is dit 0,94%. We kunnen dus wel stellen dat voeding bij de opleiding geneeskunde een ondergeschoven kindje is! De studie concludeerde dat 25 extra uren les het kennisniveau flink weet op te schroeven, maar dat het nog altijd erg laag is. In het verleden kregen artsen nog minder dan 29 uur les over voeding, dus de situatie is de afgelopen jaren wel iets verbeterd. Enkele jaren geleden bekende een arts dat er in de opleiding slechts 5 uur werd besteed aan voeding.
Hippocrates
Elke arts legt de eed van Hippocrates af (7). Hippocrates is de grondlegger van de westerse geneeskunde (8). Hij sprak onder meer de legendarische woorden “Laat voedsel uw medicijn zijn”. Het lijkt erop dat dit principe in de loop van de jaren in de vergetelheid is geraakt.
Google is your best friend?
Veel artsen klagen dat patiënten zelf gaan dokteren. Mensen lezen boeken over voeding en verdiepen zich online in voedingsvraagstukken. Deze zoektocht beslaat vaak al gauw een paar honderd uur. Met andere woorden, deze persoon heeft 10 keer meer tijd besteed aan het onderwerp voeding, dan een gemiddelde arts. Veel patiënten weten het dankzij Google beter dan de arts, maar dit gaat vaak fout (9). Google praat vaak onnodig ziektes aan, waardoor tussenkomst van een arts bij veel klachten slim is. Belangrijk is om informatie uit betrouwbare bronnen te verkrijgen (10). Veel mensen leiden aan cyberchondrie, de moderne versie van hypochondrie (11). Een arts heeft door gebrek aan kennis vaak zelf ook niet de argumenten in huis om misvattingen bij voedingskwesties te weerleggen. Meer les over voeding is voor een arts belangrijker dan ooit!
Hoe meer, hoe beter
Het zou mooi zijn als aanstaande artsen minstens 10% van hun contacturen zouden besteden aan voedingsleer, diëtetiek en preventie. Het gaat dan om 576 uur in de gehele opleiding. We praten in dat geval over nog geen 2 uur in de week. Het is bij lange na niet genoeg, maar het is een stap in de goede richting. Ik heb ook les mogen geven aan geneeskundestudenten over voeding. Daarbij merkte ik dat ze wat dit onderwerp betreft erg leergierig zijn. Vanuit de universiteit zou er meer aandacht mogen komen om aan deze vraag meer gehoor te geven.
In de afgelopen 20 jaar sinds ik met voeding bezig ben, heb ik me meer dan 10.000 uur met dit onderwerp beziggehouden. Toch heb ik het gevoel nog niet volleerd te zijn, want dagelijks leer ik weer bij. Ik denk dan ook dat artsen een eerste aanzet kunnen geven bij voedingsadvies, maar dat het voorlopig verstandig blijft om bij diepgaande dieetkwesties te blijven doorverwijzen naar een goede diëtist. Een voedingsdeskundige kan beter ook niet op de stoel van een arts gaan zitten en medicijnadviezen uitdelen. Schoenmaker blijf bij je leest!
