Onderzoek: Ruim kwart Nederlandse woningen kan over op aardwarmte
videoRuim een kwart van de Nederlandse woningen kan in de toekomst verwarmd worden met warmte uit de aardbodem. Vooral in grote steden is er veel potentie. Maar ook in de glastuinbouw en industrie kan aardwarmte in een flink deel van de warmtebehoefte voorzien.
Dat blijkt uit nieuw onderzoek in opdracht van Energie Beheer Nederland (EBN), dat namens de staat betrokken is bij energiewinning. ,,In potentie kunnen 2 tot 2,5 miljoen woningen in Nederland aangesloten worden op warmtenetten", zegt Herman Exalto, programma manager geo-energie bij EBN. ,,Het gaat vooral om woningen in oudere wijken. Mijn verwachting is dat er over tien jaar al honderd tot tweehonderd aardwarmtebronnen zijn. Per bron kunnen enkele duizenden woningen worden verwarmd.”
Aardwarmte, ook wel geothermie genoemd, geldt als een duurzame vorm van energie. Het wordt gewonnen door warm water uit de bodem (ongeveer 2 kilometer diep) op te pompen. De warmte wordt vervolgens verspreid via warmtenetten. Volgens EBN kunnen de ambities uit het vorig jaar gesloten Klimaatakkoord niet worden gehaald zonder grootschalige aanleg van deze warmtenetten.
,,In het Klimaatakkoord hebben we afgesproken dat in 2030 al 1,5 miljoen woningen van het aardgas af moeten zijn. Dat kun je niet allemaal bereiken met nieuwe wijken, zoveel nieuwe huizen worden er niet gebouwd. Ook is lang niet ieder huis geschikt voor een warmtepomp, vooral oude huizen niet.”
Van het gas
Het kabinet heeft regio's opdracht gegeven om in kaart te brengen hoe ze in de toekomst ‘van het gas’ af willen. Om de regio's te helpen heeft EBN voor elk gebied van Nederland onderzocht hoeveel aardwarmte er mogelijk in de bodem zit. Die informatie is vervolgens gekoppeld aan de situatie boven de grond: zitten er boven de warmtebronnen ook potentiële afnemers?
Uit de analyse, die werd uitgevoerd door onderzoekers van Berenschot, blijkt dat geothermie in 26 procent van de warmtevraag van woningen kan voorzien. Bij glastuinbouw gaat het om liefst 58 procent, en bij de industrie om 28 procent. Volgens EBN krijgt warmte in de klimaatdiscussie te weinig aandacht. ,,Het gaat heel vaak vooral over elektriciteit. Toch bestaat 41 procent van onze energievraag uit warmte.”
Wat is aardwarmte eigenlijk precies? Lees hieronder een interview met de projectleider geo-energie van EBN. ‘Warmte uit de bodem: het is vooral een kwestie van wennen, denk ik.’
Er is geen scenario waarin Nederland zónder aardwarmte haar duurzame ambities waar kan maken. Dat is althans de stellige overtuiging van Herman Exalto, projectleider geo-energie bij staatsbedrijf EBN. Tijd dus voor een spoedcursus.
Aardwarmte: wat is dat eigenlijk?
,,Aardwarmte wordt gewonnen uit water dat in diepere lagen van de bodem is opgeslagen. In Nederland zit het doorgaans in zandlagen, op ongeveer 2 kilometer diepte. Bij het winnen van aardwarmte worden twee gaten geboord. Via één buis wordt het water, dat een temperatuur heeft van ongeveer 70 graden, naar boven gehaald. In een stationnetje boven de grond wordt de warmte van dat water gebruikt om ánder water te verwarmen. Dat is gewoon zoet water, dat rondgepompt wordt in een warmtenet. Het water dat uit de bodem is gehaald gaat via een tweede buis weer terug de grond in. Er wordt dus geen water aan de bodem onttrokken.”
Weten we hoeveel aardwarmte er in de bodem zit?
,,Delen van Nederland, vooral het noorden en het westen, hebben we al vrij goed in kaart. Doordat daar voorheen veel gas is gewonnen, is daar al veel bekend over de situatie onder de grond. In de andere delen van Nederland doen we daar momenteel onderzoek naar.”
Het is niet helemaal nieuw, toch?
,,Op dit moment wordt aardwarmte vooral in de glastuinbouw gebruikt. In Nederland zijn er tot nu toe ongeveer twintig putten geboord.”
En warmtenetten: die hebben we toch ook al?
,,Ja, die heb je bijvoorbeeld in Rotterdam, Amsterdam, Utrecht en Tilburg. De huidige warmtenetten worden onder meer gevoed met restwarmte uit fabrieken, elektriciteits- of biomassacentrales. Dat is in sommige gevallen eindig: fossiele energiecentrales gaan bijvoorbeeld dicht. Aardwarmte kan een mooi alternatief zijn om deze netten te vullen.”
Waarom is het onontkoombaar dat we aardwarmte moeten gebruiken om onze huizen te verwarmen?
,,In het Klimaatakkoord hebben we afgesproken dat we in 2030 al 1,5 miljoen woningen van het gas af gehaald hebben. Dat kan niet alleen worden ingevuld met nieuwbouw of met elektrische warmtepompen. Aardwarmte is bovendien een duurzame vorm van energie, en het kan in principe snel worden uitgerold.”
Waarom zijn warmtepompen niet overal geschikt?
,,Warmtepompen (een elektrisch alternatief voor de cv-ketel, red.) zijn met name geschikt voor huizen die na 2000 gebouwd zijn. In oudere huizen moet het water dat de radiatoren in gaat 70 tot 80 graden warm zijn, en dat haal je met warmtepompen gewoon niet. Bij geothermie wel. Om aardwarmte te kunnen gebruiken, hoef je huizen dus niet extreem te isoleren. Voor oudere huizen is het een elegante oplossing.”
Wat doet het winnen van aardwarmte met de omgeving?
,,Het beslag dat het op de omgeving legt, is redelijk beperkt. Per winningslocatie is er ongeveer een half voetbalveld aan ruimte nodig. Daarop staan dan wat gebouwtjes met de installaties erin. Het is heel anders dan bij zonneparken, bijvoorbeeld, waarbij je hele weides vol moet leggen. Verder is er ook geen overlast. Geen gegons, geen fijnstof, niks.”
En wat als er een nieuw warmtenet aangelegd moet worden?
,,Dat is eenmalige overlast, vergelijkbaar met de aanleg van een gasnet. Een kwestie van buizen leggen.”
Wat merken we er in ons huis van, stel dat er overgeschakeld wordt op restwarmte?
,,Niet zoveel. Er komen twee pijpjes je huis in, en een afleverset met wat kleppen. De geiser en cv-ketel kunnen de deur uit. En je hebt geen gas meer in huis.”
Hoe zit het met de kosten?
,,Wij denken dat aardwarmte kan concurreren met alternatieven. Dat zien we ook in Leeuwarden, waar nu een project wordt ontwikkeld. Dat moet ook wel: als het niet goedkoper is, zouden veel mensen niet overstappen. Wel is het zo dat er veel kosten zijn, voordat er opbrengsten komen. Als het eenmaal de grond uitkomt, is het niet duur meer, maar de aanleg kost wel veel. Daarom is het belangrijk dat gemeenten de regie nemen, en wijken aanwijzen die op aardwarmte overgaan. Dat geeft zekerheid.”
En wat nou als ik helemaal geen aardwarmte in huis wil?
,,Het is uiteindelijk aan de politiek om te bepalen hoe dit wordt vormgegeven. Maar dit is wel een harde noot die je moet kraken: hoe zorg je dat iedereen in een wijk overstapt? Het is niet logisch om naast aardwarmte ook een compleet gasnet in de lucht te houden. Maar kun je mensen ook verplichten? Wel zien we dat steeds meer mensen belang hechten aan duurzaamheid, en aardwarmte is duurzaam. Het is vooral een kwestie van wennen, denk ik. Mensen die het hebben zeggen: ja, het werkt, en verder vinden ze er niet zoveel van. Het is vanzelfsprekend, net als water uit de kraan.”
Bekijk hier onze trending nieuwsvideo’s...
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Deze inkomsten moet je opgeven bij de belastingaangifte: ‘Risico op boetes’
-
PREMIUM88
Providers verhoogden prijzen flink: met deze 5 tips bespaar je op je tv- en internetrekening
Volgens de Consumentenbond verhoogden serviceproviders de prijzen van hun telefoon-, internet- en tv-diensten ‘extra stevig’ in 2023. Des te meer reden om je pakket kritisch tegen het licht te houden en de bespaarmogelijkheden af te wegen. Experts zijn eensgezind. ,,Als je wilt besparen, moet je zelf actie ondernemen.” -
PREMIUM38
Lieve Debby: ‘Ik wil geen seksloos leven, ik ben bang dat ik het ergens anders moet zoeken’
Debby Gerritsen weet raad als het gaat over de liefde, lust en relaties. Deze week wederom een seksuele kwestie: de man van Marlene wil geen seks meer en wil er ook niet over praten. Ze wil niet bij hem weg, maar wel graag weer een seksleven. -
Waarom in Harmelen onderzoek wordt gedaan naar aardwarmte
Vanaf deze maand doet Energiebeheer Nederland in Harmelen onderzoek in de ondergrond. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat wordt onderzocht of de locaties geschikt zijn voor de winning van aardwarmte. -
Huurstijging in vrije sector nog drie jaar begrensd
Verhuurders in de zogeheten vrije sector mogen de komende drie jaar niet zelf bepalen met hoeveel zij de huur verhogen. Een Kamermeerderheid steunt een wetsvoorstel van minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting) om de verhoging te begrenzen. Overigens kan de huur per 1 juli nog steeds met 6,8 procent omhoog gaan.
-
Woonvraag
Oude woningisolatie: is bijvullen een optie?
-
-
-
Schoonmaaktip van de week
Marja Middeldorp deelt haar geheim: zo verdrijf je die muffe lucht uit je kasten en woning
Nu het de afgelopen maanden zo veel geregend heeft, merken we dat ook in onze huizen. Ze zijn ontzettend vochtig en daarom kan het muf ruiken. Schoonmaakexpert Marja Middeldorp legt uit hoe je die muffige geur snel uit je huis krijgt en daarmee ook gelijk de motjes en andere kleine beestjes. -
eigen tuin eerst
Met deze vergeten planten kun je ook zonder tuin tuinieren
Niet iedereen beschikt over een grote tuin. Wil je toch met je groene vingers aan de slag, denk dan eens aan deze vergeten plant die ooit zo populair was en veel geschilderd werd in de 17de eeuw.
-
eigen tuin eerst
Nooit meer een saaie tuin, met deze tips creëer je een tuin met allure in alle seizoenen
-
Is er voldoende aardwarmte in bodem van De Ronde Venen om huizen te verwarmen?
Aardwarmte als duurzame energiebron voor het verwarmen van huizen in De Ronde Venen. Eind deze maand begint in de gemeente een onderzoek naar de haalbaarheid ervan. -
-
Consumentenbond
161 wasmachines getest, dit is de beste voor grote gezinnen