We krijgen er allemaal op enig punt in ons leven mee te maken: stage lopen. Je loopt een tijdje rond bij een bedrijf of organisatie om werkervaring op te doen, wat je helpt erachter te komen wat je richting precies inhoudt en of het je wel echt ligt.
Bij een maritieme opleiding is het niet anders, al betekent het in dit geval wél dat je een poos van huis bent. Niet helemaal vergelijkbaar met een stage op kantoor dus! En extra interessant voor ons om er eens goed in te duiken. Wat komt er allemaal kijken bij een stage aan boord? Wat zijn de verwachtingen, en hoe kom je eigenlijk in contact met een schipper?
Om de antwoorden hierop te vinden, klopte ik aan bij de enige groep die het ook echt kan weten: de stagiairs zelf.
DE BOEGBEELDEN
Bas Peeters is 18 jaar en zit op het Scheepvaart en Transport College (STC) te Rotterdam. Daar volgt hij de opleiding Schipper binnenvaart. Tijdens zijn stage werkt hij op het motorvrachtschip “Splendid”. Met deze 135 meter lange binnenvaarder worden kolen, erts en staal vervoerd. Via een vriend van zijn vader is hij met de schipper in contact gekomen en nu loopt hij daar alweer een goede twee jaar aan boord rond. Een leuk weetje over Bas: hij was een tijdje ‘Young Maritime Representative’. Vanuit deze functie benaderde hij jongeren om hen enthousiast te krijgen voor een maritieme opleiding en een toekomst in de binnenvaart.
Jesse de Boer is met zijn 16 jaar de jongste van het stel. Deze jongeman uit Noord-Holland ging op zijn twaalfde al een weekje mee aan boord om te kijken of hij het werk leuk vond. Dit is zo goed bevallen dat hij inmiddels de opleiding Schipper binnenvaart volgt op het Nova College te Harlingen. De praktijk voert hij uit aan boord van hetzelfde schip waar hij destijds zijn passie vond, namelijk motortankschip “Bacchus”. Dit schip transporteert dierlijke vetten, ook wel ‘lard’ (varkensvet) genoemd.
Stefan Schokker is 19 jaar en woont in Drachten. Ook hij gaat naar het Nova College om te leren voor Schipper binnenvaart. Via een oproep op Facebook kwam hij op zijn eerste stageplek terecht, waar hij twee jaar werkzaam is geweest. Nu werkt hij alweer een jaar aan boord van motortankschip “Amstel”, die vooral minerale oliën vervoert. ‘Dat is erg leuk werk,’ zegt Stefan. ‘Door alle regels en wetten, en door goed op te letten wat je doet, is het laden, lossen of vervoeren van die producten niet gevaarlijk. In het derde jaar van mijn opleiding wordt een ADN-cursus gegeven (verdrag voor vervoer van gevaarlijke stoffen over de binnenwateren), hierdoor mag ik na het behalen van alle andere papieren, ook deze producten vervoeren.’
Robert Delmeer besloot vorig jaar het roer om te gooien en de wereld van de binnenvaart in te stappen. Deze 37-jarige vader van vier kinderen begon zijn werkende leven als schilder. Na tien jaar zijn eigen schildersbedrijf te hebben gehad, volgde er wat strubbelingen in zijn leven. Via Stichting De Wilde Vaart is hij in contact gekomen met de eigenaar van motorvrachtschip “Be-Ha”. Hier begon hij aan zijn stage/leerproces als deksman. Dit schip vervoert drooglading zoals gerst, maïs en sojaschroot van A naar B. Het werken op het water deed hem zo goed, dat hij onlangs via Edumar is gestart met de praktijkopleiding Matroos in de binnenvaart.
Bas, Jesse en Stefan volgen alle drie hun opleiding via de beroepsbegeleidende leerweg (BBL). Dit houdt in dat zij zo’n 80% van hun studietijd, die drie jaar duurt, in de praktijk en dus aan boord doorbrengen.
ANKERS LOS
Oké, je bent dus een behoorlijke tijd van het jaar aan boord. Maar hoe zit dat dan precies met de op- en afregeling? En welke routes vaar je? Kom je bijvoorbeeld weleens in het buitenland?
Bas, Jesse en Robert varen allemaal de zogeheten ‘twee op, twee af’ regeling, wat inhoudt dat zij steeds twee weken aan boord zijn en vervolgens twee weken thuis. Bij Stefan kan voor verschillende regelingen gekozen worden, zelf vaart hij ‘week op, week af’. De ploegwissel gebeurt op verschillende plekken, het ligt er maar net aan waar het schip zich op dat moment bevindt. ‘Ik hoor altijd op maandag waar ik naartoe moet,’ aldus Stefan. ‘Op dinsdagochtend haal ik een collega op en voordat we aan boord gaan, rijden we langs de supermarkt voor de boodschappen.’ En dan kan ‘het anker los’!
Waar het schip ze brengt verschilt per stage. Zo blijft Jesse in Nederland, want de “Bacchus” vaart een vaste route van Rotterdam naar Sluiskil en weer terug. Stefan, Bas en Robert varen zowel in Nederland als in België en Duitsland. Wanneer er buiten Nederland gevaren wordt, moeten de bemanningsleden naast het dienstboekje (verplicht voor alle leden van de bemanning, waarin onder andere persoonlijke gegevens , functie en vaardagen staan) ook een ID-kaart of paspoort bij zich hebben.
AAN DE BAK!
Onderweg is er volop natuurschoon om van te genieten, maar uiteraard moeten ook de handen flink uit de mouwen worden gestoken worden. Wat doe je eigenlijk als stagiair? Hoe ziet een gemiddelde werkdag aan boord eruit? Of bestaat er helemaal geen ‘gemiddelde’ werkdag?
Volgens Bas is dat inderdaad het geval. ‘De werkzaamheden verschillen per situatie en per dag. Geen dag aan boord is hetzelfde door invloeden als sluizen, weersomstandigheden en plekken waar je komt.’ Daarom worden de werkzaamheden in de meeste gevallen ’s ochtends, onder het genot van een bakje koffie, met elkaar doorgenomen. Dan kan de werkdag pas goed van start gaan.
Een van de belangrijkste taken op een vrachtschip zijn de laad- en loswerkzaamheden. Daarnaast moet het schip goed onderhouden worden, voor zowel de veiligheid als de presentatie. Dus: schoonmaken en soppen maar! In de zomermaanden komt hier bovendien nog vaak schuur- en schilderwerk bij. ‘Denk verder aan het afspuiten en droogmaken van de ruimen, het aanmeren en losgooien van de touwen en motoronderhoud,’ voegt Robert toe. Kortom, je hoeft je geen minuut te vervelen!
ONDER ZEIL
Naast al dat harde werk moet er ook ruimte en tijd zijn voor ontspanning: even een filmpje kijken, appen met familie en vrienden of surfen op het internet. ‘Dat is niet overal even vanzelfsprekend,’ vertelt Bas hierover. ‘Op sommige stukken van de rivier heb je weleens wat minder goed bereik, maar over het algemeen is internetten en bellen geen probleem.’ Contact houden met het thuisfront is dus goed te doen, wel zo fijn als je een tijdje van huis bent.
De bemanning woont en leeft in de voorwoning. Daar heeft iedereen een eigen slaapkamer; de badkamer en woonkamer worden meestal gedeeld met één of meerdere collega’s. Op de momenten dat er niet gevaren wordt, is het hier dus een gezellig samenkomen. Ook het koken en eten gebeurt hier met elkaar. In de gevallen dat er werkzaamheden zijn, zoals laden of lossen, wordt er om beurten gegeten. Kokkerellen is niet iedereens favoriete bezigheid, dus deze schone taak wordt onderling afgewisseld bij Stefan aan boord. Robert daarentegen kookt graag en doet dit dan ook vaak. Voor Bas en Jesse wordt de prak gekookt, zij hoeven alleen maar aan te schuiven. Van oudsher wordt er vaak warm gegeten bij de lunch, een goed gebruik dat in de binnenvaart nog altijd veel voorkomt.
AFSTEVENEN OP DE TOEKOMST
Je kunt in een jaar maximaal 180 vaardagen maken. In deze tijd leer je ontzettend veel over het werk aan boord van een vracht- of tankschip, maar ook hoe het is om voor jezelf te zorgen en langere tijd van huis te zijn. Wat vinden de stagiairs uiteindelijk het leukste dat ze geleerd hebben en wat deden ze minder graag? ‘Het leukste wat ik heb geleerd is om zelf onderhoudswerkzaamheden te verrichten. Minder leuk vind ik het schoonmaken,’ zegt Jesse. Bas: ‘Ik heb heel geleerd over alle processen in de binnenvaart en hoe ik hierin bij kan dragen.’
Uiteindelijk zal na het behalen van hun felbegeerde diploma, en eventueel groot vaarbewijs, voor de heren een carrière in de binnenvaart lonken. Daar wordt duidelijk hoog op ingezet. Stefan ziet zijn toekomst in de beroepsvaart al helemaal voor zich. ‘Ik word later kapitein op mijn eigen schip! De ervaring die ik nu opdoe op verschillende schepen komt mij daar zeker bij van pas!’ Toevallig ziet ook Jesse een carrière als kapitein helemaal voor zich, het liefst op een motortankschip. Die toekomst ziet hij rooskleurig in want, zo zegt hij: ‘Er zijn niet veel mensen die kunnen wat ik wil doen.’ Bas daarentegen wil later schipper worden. ‘Ik hoop dit te bereiken door binnenkort al mijn benodigde papieren te halen en daarna veel te oefenen met varen.’ Robert, tot slot, is momenteel bezig met het behalen van zijn matrozendiploma en houdt zijn opties open om nog door te kunnen groeien na zijn opleiding. ‘Kapitein worden, wie weet op mijn eigen schip, is natuurlijk de droom.’
MIS DE BOOT NIET!
Voor iedereen die nog twijfelt of een baan in de binnenvaart iets voor je is: volgens deze schippers in de dop moet je er gewoon voor gáán. Want, zo zeggen zij, ‘varen is het mooiste wat er is! Een veelzijdige baan waarin hard wordt gewerkt, maar waar je ook veel vrije tijd geniet door de op- en afregeling. En… iedere dag mooi uitzicht!’
‘Durf de gok te wagen,’ zegt Bas. ‘De binnenvaart is super leuk en gezellig! Als je gemotiveerd bent en dit laat zien, wil iedereen je graag helpen om dingen te leren en iets te bereiken.’
Daar wil Jesse nog een tip aan toevoegen: ‘Doe wat er van je gevraagd wordt en wees niet bang om zelf vragen te stellen, daar leer je het vak het beste van.’
Voor Robert was het werken aan boord een omslagpunt in zijn bestaan. Het leven op het water is voor hem heel speciaal en hij kan het anderen aanraden! Ondanks het harde werken komt hij er juist ook tot rust. ‘Probeer de uitdaging met jezelf en de natuur aan te gaan en zie wat de binnenvaart aan mogelijkheden voor je heeft. Ik beleef veel plezier aan deze nieuwe en vooral mooie ervaringen. Het is nooit te laat om een ander beroep te leren.’
Wijze woorden van mijn geïnterviewde stagiairs. Mijn dank aan Jesse, Bas, Robert en Stefan, voor het beantwoorden van al mijn vragen. Daardoor hebben we een mooi beeld gekregen van het leven van een stagiair aan boord. Ben je geprikkeld om ook carrière te maken in de binnenvaart? Hier vind je een overzicht van opleidingen!
