De klimaatverandering kan in de toekomst in de Europese Unie belangrijke tekorten aan onder meer koffie en chocolade veroorzaken. Vele producerende landen worden immers een grotere droogte bedreigd. Dat blijkt uit een onderzoek van het bureau R2Water Research & Consultancy en de Vrije Universiteit Amsterdam.

De onderzoekers stelden verder vast dat de Europese Unie ook met de invoer van onder meer palmolie en sojabonen in problemen zou kunnen komen. Palmolie wordt in vele voedingsmiddelen en huishoudelijke producten gebruikt, terwijl sojabonen in de Europese Unie het belangrijkste voeder vormen voor kippen en varkens.

Geen landsgrenzen

‘Er moet voor de import van landbouwproducten in de Europese Unie in het algemeen met een sterke toename van het droogterisico rekening worden gehouden’, merkt onderzoeksleider Ertug Ercin, specialist watermanagement bij de Vrije Universiteit Amsterdam, op.

‘De voorbije vijfentwintig jaar waren slechts 7 procent van de ingevoerde landbouwproducten in de Europese Unie gevoelig voor een droogterisico. De volgende kwarteeuw zal dat echter tot 37 procent oplopen, ook indien de emissies van koolstofdioxide sterk zouden worden verminderd. Tekorten door die problemen zouden tot hogere prijzen kunnen leiden.’

‘De impact van de klimaatverandering stopt niet bij de landsgrenzen’, voert Ercin nog op. ‘In de nabije toekomst kan de invoer van bepaalde gewassen in de Europese Unie worden verstoord door toenemende droogtes in andere delen van de wereld. Koffie, cacao, suikerriet, palmolie en soja moeten daarbij de meest klimaatgevoelige importproducten worden genoemd.’

De onderzoekers wijzen er nog op dat in de analyse alleen met de impact van droogte rekening werd gehouden. ‘Andere klimaateffecten – zoals overstromingen of een oplopende frequentie van plagen, kunnen de situatie nog verergeren’, voeren ze aan.

Nog bedreigende factoren voor de voedselvoorziening zijn een mogelijk verlies aan arbeidsproductiviteit tijdens hittegolven of het verdwijnen van bestuivers door een verlies aan biodiversiteit. Anderzijds wordt erkend dat sommige regio’s in de toekomst onder invloed van de klimaatverandering met een lager droogterisico moeten afrekenen en daarmee een compensatie kunnen bieden voor gewassen die elders verloren zouden gaan.

Grotere flexibiliteit vereist

Mike Rivington, professor landbeheer aan het James Hutton Institute in de Schotse stad Dundee, wijst er daarbij op dat de voedselsystemen in de toekomst een grotere flexibiliteit tentoon zullen moeten spreiden om zich regionaal aan de extreme weergebeurtenissen van de klimaatverandering aan te passen.

‘Een open handel zonder exportbeperkingen kan daarvoor een belangrijk instrument zijn’, voert Rivington aan. Een internationaal beleid kan helpen om de impact van de klimaatverandering helpen verzachten. Het kan immers armere landen helpen om hun emissies terug te schroeven en zich aan de klimaatverandering aan te passen, zodat de impact op hun oogsten beperkt blijft.

Elizabeth Robinson, professor milieu-economie aan de University of Reading, merkte in een commentaar op dat armere gezinnen in Europa nu al in problemen worden gebracht door prijsverhogingen die omwille van schaarse voedingsproducten worden doorgevoerd.

(tb)