Waarom gaat de kinderbijslag omlaag? ‘Illustratief voor het beleid van de kabinetten-Rutte’
Minder kinderbijslag in ruil voor meer ouderschapsverlof? Daar profiteren alleen de rijkeren van, betoogt Quinten Pluymaekers van de Stichting Sociale Christendemocratie.
Het demissionaire kabinet-Rutte III verlaagde vorige maand de kinderbijslag, gesteund door de vier coalitiepartijen. Deze bezuiniging is illustratief voor het beleid van de kabinetten-Rutte. Het bevat inmiddels bekende ingrediënten: het verzwakken van een degelijke, eenvoudige regeling ten gunste van een complexer, moeilijker uitvoerbaar systeem, een omgekeerde herverdeling van arm naar rijk, een focus op de bovenkant van de samenleving en politici die doen alsof ze niets te maken hebben met het door hen gevoerde beleid.
De kinderbijslag is een van de meest degelijke sociale voorzieningen. Ze is voor iedereen gelijk, heeft een groot draagvlak, heldere criteria, de uitvoeringskosten zijn laag en de mogelijkheden om te frauderen gering. Toch besloot het kabinet hierop te bezuinigen en het geld te gebruiken om gaten in de begroting van de SVB en UWV te dichten. Dat wordt nu niet aan ouders besteed, maar aan IT-projecten van deze uitvoeringsorganisaties, die steeds ingewikkelder systemen nodig hebben om de steeds complexere regelingen uit te voeren.
Maar niet al het geld gaat naar deze inmiddels beruchte IT-projecten: een deel wordt gebruikt om het verlengd ouderschapsverlof te financieren. Hierbij kunnen ouders na de geboorte van hun kind 9 weken deels betaald verlof krijgen: het UWV betaalt 50 procent (en als het de minister behaagt wellicht 70 procent) van het gemaximeerde salaris. De regeling is omgekeerd inkomensafhankelijk: mensen die toch al veel geld verdienen gaan meer krijgen dan mensen met een laag of modaal inkomen. Vergeleken met de voor iedereen gelijke kinderbijslag vindt hier een herverdeling plaats van arm naar rijk.
Aan de onderkant van de samenleving is niet veel ruimte om financiële tegenvallers op te vangen. Voor een modale eenverdiener is een auto al een onbetaalbare luxe, aldus het Nibud, en dat geldt vaak ook voor tweeverdieners met lagere inkomens. De helft van je salaris inleveren om ouderschapsverlof te krijgen, leidt dan tot financiële problemen en is in de praktijk geen reële optie, waardoor deze regeling de facto alleen ten goede komt aan de hogere inkomens. De omgekeerde herverdeling is hiermee compleet.
En dan is er ook nog de uitvoering. Een inkomensafhankelijke regeling moet rekening houden met verschillende persoonlijke situaties en soorten dienstverbanden. Dat maakt de uitvoering complexer, de mogelijkheden tot fraude groter en de uitvoeringskosten veel hoger dan bij de kinderbijslag. Zo moeten er binnenkort weer miljoenen naar het UWV om deze uitvoeringskosten te dekken. Wie weet waar die dan weer vandaan gehaald worden.
Natuurverschijnsel
Wonderbaarlijk was ook de parlementaire behandeling van de bezuiniging op de kinderbijslag. De coalitiefracties weigerden dit beleid in de Kamer te verdedigen: ze vonden het zelf eigenlijk ook niets en keken erbij alsof verlaging van de kinderbijslag een natuurverschijnsel was, zoals een onweersbui aan het eind van een zomerse dag: weliswaar onprettig, maar niet iets waar je als coalitiepartij enige invloed op kon hebben. En vervolgens stemden ze voor.
En alsof er niets is gebeurd, gaat een ‘gezinspartij’ als het CDA intussen door met het sturen van nieuwsbrieven over het belang van goed gezinsbeleid, staat de verhoging van de kinderbijslag zonder twijfel ook de volgende keer in de verkiezingsprogramma’s van het CDA en de ChristenUnie en zullen alle coalitiepartijen blijven pleiten voor eenvoudige, makkelijk uitvoerbare regelgeving en voor het feit dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen.
We hoeven nu alleen nog maar te wachten op het nieuwe regeerakkoord, waar ons door CDA, ChristenUnie, VVD en D66 nog maar eens zal worden medegedeeld dat het belangrijk is dat het vertrouwen in politiek en overheid wordt hersteld.
Lees ook:
Coalitie steunt niet indexeren van de kinderbijslag met tegenzin, oppositie woedend
De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie kwamen tijdens een nachtelijk debat over de kinderbijslag lijnrecht tegenover de oppositie te staan.
UWV en SVB maken meer kosten, en ouders mogen het betalen
Er komen bezuinigingen aan op de kinderbijslag, omdat de organisaties UWV en SVB meer geld nodig hebben.