Het voedsel dat in de supermarkt ligt is volgens het CBS het afgelopen jaar 15% duurder geworden. Dit is een direct gevolg van onder meer het coronavirus en de recente oorlog die is uitgebroken. Sommige mensen zeggen wel gezond te willen eten, maar het niet te kunnen betalen. Om deze groep te helpen, heb ik boodschappencoach Ralph Moorman uitgenodigd. Hij geeft al meer dan 10 jaar rondleidingen in de supermarkt, die hij zelf supermarktsafari’s noemt. Tijdens zo’n ronde leert hij mensen de gezonde weg in de supermarkt. In dit artikel bespreken we zijn 8 tips om gezond boodschappen te kunnen doen met een beperkt budget.
Junkfood is inderdaad spotgoedkoop. Als je alleen naar de prijs kijkt, is veel ongezonde voeding de slimmere keuze. Een blikje energiedrank is vaak goedkoper dan een flesje water, de wereld op z’n kop! Maar geraffineerde producten maken op termijn ziek. De vraag is dus of je nu met je portemonnee betaalt, of later met je gezondheid. Ruim 70% van het voedsel in de supermarkt is sterk bewerkt en aan meer dan 50% wordt suiker toegevoegd. De meeste producten in de supermarkt vallen dus onder ‘vulling’ en niet onder ‘voeding’.
Toen Ralph bij mij op bezoek was, hebben we samen een filmpje opgenomen, waarin hij vele tips en adviezen geeft om betaalbaar en gezond boodschappen te doen. Deze kun je hier op YouTube bekijken:
In de video vraag ik aan Ralph waarom junkfood eigenlijk zo goedkoop is. Hij legt uit dat geraffineerde voeding vaak bestaat uit bijzonder lang houdbare grondstoffen zoals soja, mais, suiker, vet en zout. Naast dat er schaalvoordeel is op de enorme volumes, hoeft er vanwege de houdbaarheid vrijwel niks te worden weggegooid. Bij niet-houdbare, verse producten is er veel vaker transport nodig en moet er meer worden weggegooid, hierdoor worden deze gezonde dagverse producten meteen een stukje duurder.
Maar Ralph wijst ons erop dat je niet alleen naar de prijs van een product moet kijken. Het is slimmer om de prijzen van voedsel om te rekenen naar voedingsstoffen per calorie. Hoe hoger de nutriëntendichtheid per calorie per euro, hoe beter het voor de portemonnee is. Junkfood is per calorie spotgoedkoop, maar niet als we ook de vitamines, mineralen, vezels en actieve plantenstoffen in ogenschouw nemen.
Hoe kunnen we betaalbaar gezond eten?
#1. Kies voor betaalbare, nutriëntdichte voedingsmiddelen
Met een beperkt budget is het slim om per afdeling vooral voor de betaalbare hoogvliegers te kiezen. Champignons, courgettes en aubergines zijn heel gezond, maar bieden per euro minder voedingsstoffen dan rode kool, broccoli, paprika of spinazie. Laat tarwe- en witmeelproducten bijvoorbeeld liggen en kies voor rijst, haver, linzen of zoete aardappels. Bij het fruit zijn bananen en appels vaak betaalbaar en voedzaam.
#2. Kies voor groente en fruit uit de diepvries
Veel mensen denken dat het invriezen van groente en fruit een negatief effect heeft op de voedingswaarde, maar dat valt gelukkig reuze mee. Hun verse varianten liggen namelijk dagen in de schappen, waardoor er veel voedingsstoffen verloren gaan. Bovendien worden diepvriesproducten op het ideale moment geplukt, waardoor niet alleen de voedingswaarde optimaal is, maar ook de smaak en de prijs. Voeding uit de diepvries kan dus goed zijn voor het milieu, de voedingswaarde en je portemonnee. Maar kies wel voor pure groenten en fruit, want ook in het diepvriesvak kun je vulling vinden in de vorm van bijvoorbeeld ijs of kant-en-klaar maaltijden.
#3. Koop geen voeding met lage nutriëntendichtheid
Ralph vertelt dat het eten gekoppeld is aan hoe we ons voelen. Als we ons niet lekker voelen, gaan we sneller voor de bijl en kopen we ongezond voedsel met veel suiker en vet. Door een besluit te nemen gezonder te leven, kunnen we meer weerstand bieden aan het marketinggeweld. Daarbij is het ook handig om met een volle maag boodschappen te doen en jezelf te wapenen met een lijstje. Hierdoor doe je minder impulsaankopen. Als je de voedingsmiddelen met een lage voedingswaarde in de supermarkt laat, kun je je later thuis niet op een zwak moment vergrijpen aan iets ongezonds.
#4. Blijf weg bij A-merken
Volgens Ralph worden veel huismerken door dezelfde fabrikanten geproduceerd als de A-merken. De verschillen in ingrediënten zijn meestal minimaal, maar het verschil in prijs groot! De A-merken worden meestal op slinkse wijze op ooghoogte geplaatst en voor de goedkopere huismerken moet je meestal goed onderaan in de stellingen zoeken. Het kan echter de moeite lonen om even te bukken, want sommige huismerken zijn meer dan de helft goedkoper!
#5. Koop slim in, houd aanbiedingen in de gaten
Ralph heeft niks tegen aanbiedingen, zolang het maar houdbare producten zijn die je echt gebruikt. Zijn oma had vroeger een opslagkelder waar ze heel veel in bulk had staan, om zo goedkoper uit te zijn. Koffie en rijst zijn bijvoorbeeld prima om groter in te kopen. Dagverse producten, die niet geschikt zijn om in te vriezen, kun je beter niet kopen. Hierbij gaat het onder meer om eieren, fruit en voorgesneden groenten.
#6. Kies voor de minder populaire gedeeltes van vlees
De populaire stukken vlees zijn vaak veel duurder dan de minder populaire varianten. Kipfilet is daarom erg prijzig in vergelijking met de minder gewilde kippendij. Er is op nutritioneel vlak niks mis met een kippendij, maar toch is het stukken goedkoper. Ralph noemt ook dat je geld kun besparen door niet elke dag vlees op het menu te zetten. Hij raadt daarom aan om regelmatig plantaardige eiwitten op het menu te zetten. Hierbij is het wel belangrijk om graan en peulvruchten te combineren, omdat dit de kwaliteit van de eiwitten ten goede komt. Door bijvoorbeeld peulvruchten en rijst te combineren, vullen deze twee elkaars ontbrekende aminozuren aan, waardoor ze samen een volledig en voedzaam eiwitprofiel vormen.
#7. Kies altijd voor voedsel uit de omgeving en van het seizoen
Voedsel dat van het seizoen is en ook nog uit de omgeving, is vaak veel goedkoper. Dit omdat er minder kosten zijn voor opslag en transport. Ook is het gezonder, omdat het verser is. Veel voedsel is tegenwoordig jaarrond in de supermarkt verkrijgbaar, maar veel wordt ingevlogen. Dit is niet alleen slecht voor je portemonnee; het is ook niet gunstig voor het milieu.
#8. Kook thuis voor meerdere dagen
Als je echt geld wilt besparen, kun je het beste voor meerdere dagen thuis koken. Ralph is vroeger een natural bodybuilder geweest en in die tijd deed hij al aan meal-prepping. Dat houdt in dat er veel eten tegelijk wordt gemaakt dat vervolgens wordt verdeeld over vele bakjes, die later kunnen worden opgewarmd vanuit de koelkast of diepvries. Als je de prijs per portie berekent, ben je absoluut het voordeligst uit. Ook scheelt het nog eens veel werk, want je hoeft maar één keer te koken!
Betaalbaar biologisch eten
Ralph zegt dat het ook goed mogelijk is om biologisch te eten met een beperkt budget. Hierbij is het wel belangrijk om uit te vinden welke bioproducten qua prijs relatief dicht bij hun gangbare varianten liggen. Bananen kunnen soms goedkoper zijn en zuivel is vaak slechts 20% duurder. Als je voor biologische kip kiest, kunnen de prijzen wel 3 – 5 keer hoger liggen. Ook is een biologisch huismerk vaak goedkoper dan een regulier A-merk. Dus ook daar is een kostenbesparing mogelijk. Verder is het ook slim om te kijken wat je echt bio moet kopen en wat niet. Volgens de EWG worden kiwi’s en avocado’s nauwelijks bespoten, dus hier zit weinig winst. Druiven en aardbeien zijn bijvoorbeeld wel weer slim om altijd bio te kopen, want deze worden rijkelijk bespoten met vele soorten gif.
De consumentenbond ontdekte dat biologische voeding de laatste jaren goedkoper is geworden. De reden ligt in het feit dat biologische voeding in de lift zit, waardoor de toegenomen vraag voor meer schaalvoordeel zorgt. De bond raadt overigens wel aan om de bonnetjes goed te controleren, want een op de zeven producten schijnt onjuist geprijsd te zijn. Volgens de laatste prijspeiling van de Consumentenbond kun je het beste terecht bij de Jumbo, Dirk, Hoogvliet en Vomar. Deen, Deka en Plus zijn middenmoters. Bij AH, Coop, en de Spar ben je het duurste uit:
De Consumentenbond heeft helaas geen prijzen meegenomen van biologische winkels zoals Ekoplaza. Biologische winkels kijken vaak verder dan ‘biologisch’ en houden ook rekening met factoren zoals arbeidsomstandigheden en het milieu.
Te goed om te laten gaan
Om af te sluiten wil ik graag nog een leuke tip geven, waar we zelf thuis de laatste tijd veel plezier aan hebben beleefd. We hebben namelijk de app ‘TooGoodToGo’ geïnstalleerd. Hiermee kun je je favoriete winkels in de buurt opgeven en vervolgens tegen een geringe vergoeding voedsel ophalen dat tegen de houdbaarheid aanloopt. Zo hadden wij pas voor minder dan € 5,- een hele tas met biologisch vlees en voor nog geen € 4,- en enorme tas met groente. De kwaliteit was uitstekend en we hebben niks weg hoeven gooien. Je begrijpt: dit is een win-win, want het is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor je portemonnee!
Ralph heeft overigens ook een handzaam boekje De Boodschappencoach geschreven, waarin hij per afdeling vele tips en trucs uit de doeken doet. Dit is zeker een aanrader om in huis te halen als je het nog niet hebt. De nieuwste herziene uitgave is bij ons te vinden in de webwinkel.
Tip: Opleiding tot boodschappencoach
Ralph heeft een eigen boodschappencoach opleiding ontwikkeld voor professionals en belangstellenden. Je krijgt vele gereedschappen in handen waarmee je cliënten de gezondste weg in de supermarkt kunt laten zien. De opleiding is door o.a. de MBOG geaccrediteerd en je ontvangt dan ook een officieel certificaat wanneer je de opleiding succesvol doorloopt. Op dit moment geldt er een actie waarbij je zijn boeken De boodschappen coach en de herziene versie van De hormoonfactor er gratis bij krijgt. Er zijn nog slechts 5 plekken vrij, dus weer er snel bij. Zie deze link voor meer informatie of om je direct aan te melden.
