Een lezer vroeg mij laatst of het dagelijks drinken van water met koolzuurgas ongezond is. Ik heb deze vraag wel vaker gekregen. Zo kwam er eens na afloop van een lezing een vrouw naar mij toe, die aangaf dat ze normaal ‘plat’ water niet lekker vond en alleen spa rood dronk. In dit artikel zoeken we uit wat hierover in de medische literatuur te vinden is.
Wat is water met koolzuurgas?
Als water koolzuurgas bevat, betekent dit dat er koolstofdioxide, oftewel CO2 aan is toegevoegd. Koolzuurgas wordt opgelost tot koolzuur in kraanwater, mineraalwater of bronwater, wat zichtbaar is aan de belletjes in het water. Door de toevoeging van koolzuurgas veranderen zowel de smaak als het mondgevoel. Water met bubbels heeft vele namen, zoals spuitwater, bruiswater, prikwater, sparkling water, seltzer water, gazeuse en sodawater.
Merkverwatering
Op het terras wordt vaak een Spa rood besteld, terwijl men in werkelijkheid gewoon water met prik bedoelt. Meestal wordt er dan ook geen water van het merk Spa geserveerd. Vanwege de rode kleur op het etiket van Spa met prik, staat dit symbool voor prikwater. Dit verschijnsel noemen we ook wel merkverwatering (1). Spa heeft overigens recent de namen van de producten gewijzigd, zo heet Spa rood nu Spa Intense (vroeger was dit Spa Barisart) en Spa Marie-Henriette nu Spa Finesse (2). Aan Spa Intense is op kunstmatige wijze koolzuurgas toegevoegd, maar Spa Marie-Henriette bevat koolzuurgas dat van nature in de Marie-Henriettebron ontstaat doordat het water door carbonaatrotsen stroomt.
Is koolzuurgas slecht voor je gezondheid?
Het toevoegen van koolzuurgas maakt het water zuurder (3). Normaal Nederlands kraanwater heeft een pH (zuurgraad) die ergens tussen de 7 (neutraal) en 8,3 (licht basisch) ligt (4). Plat water uit de fles heeft doorgaans een pH net onder de 7 (5). De pH van water met koolzuurgas verschilt per merk, maar ligt meestal rond de 4,5 (6). Je zou zeggen dat je lichaam zuurder wordt door het drinken van water met koolzuurgas, maar dat is niet het geval omdat je het teveel aan CO2 direct weer via de longen uitademt (7). Dit proces wordt ondersteund door de nieren, die bicarbonaat kunnen aanmaken om de zuurgraad van het bloed constant te houden (8). Koolzuurgas heeft dus geen invloed op de zuur-basebalans in het lichaam. Voor onze tanden is het drinken van water met koolzuurgas licht ongunstig (9), maar alsnog stukken beter dan frisdrank met suiker (10, 11). Veel mensen denken dat spuitwater de botten kan oplossen, maar is dat ook zo? Een studie die dit grondig onderzocht stelde vast dat koolzuurhoudend water de botten niet oplost, maar cola wel (12). Ook andere studies zagen geen nadelige gevolgen op de botdichtheid (13). Het drinken van veel koolzuurhoudend water kan je een opgeblazen gevoel geven, maar kleine beetjes zijn doorgaans geen probleem (14, 15). Koolzuurhoudend water wordt door wetenschappers uit voorzorg afgeraden voor mensen met prikkelbare darmen (PDS), omdat dit hun klachten kan verergeren (16).
Zijn er ook positieve kanten aan spuitwater?
Spuitwater kan het gevoel van verzadiging bevorderen, waardoor je minder geneigd bent om door te eten (17, 18). Ook zijn er een aantal studies waaruit blijkt dat koolzuurhoudend water obstipatie kan tegengaan (19, 20). Opvallend is ook dat bruisend water volgens een studie de verhouding van LDL- en HDL-cholesterol verbetert, ontstekingsmarkers in het bloed vermindert en de nuchtere glucose verlaagt (21). Ook zouden de bubbels kunnen helpen om de slikreflex op gang te brengen bij zowel jongeren als ouderen (22, 23, 24).
Wat te doen?
Mijn advies is om bruisend water te zien als een traktatie, in plaats van wijn, bier of frisdrank. Bruisend water is in vergelijking met deze dranken een stuk gezonder. Als je bruisend water drinkt, schenk dit dan in een glas dat van onder naar boven taps toeloopt, zodat de bubbels minder snel vervliegen. Toch is het voor de tanden niet aan te raden om doorlopend bruiswater te drinken. Als je het drinkt, kun je dat het beste bij de maaltijd doen. Het beste is om te kiezen voor bruiswater uit glas, omdat plastic flessen kleine deeltjes microplastic kunnen afgeven en ook hormoonverstorende stoffen kunnen lekken (25, 26). Mineraalwater uit plastic flessen bevat drie keer zoveel hormoonverstorende stoffen als water direct uit de bron of uit glazen flessen (27). Mocht je geen keuze hebben, dan raden onderzoekers aan om je plastic fles niet warmer te laten worden dan 24 graden en hem nooit in de zon te zetten, om zo het risico op hormoonverstorende stoffen tot het minimum te beperken (28).
Welk bruisend water is aan te raden?
Er is veel onderling verschil tussen soorten prikwater in de supermarkt. De meeste soorten bevatten vrij veel koolzuurgas, maar bij S.Pellegrino is dit gering. De pH van dit water uit de bron is 8,7, maar na het toevoegen van een beetje koolzuurgas verandert dit naar 5,6 (29, 30). S.Pellegrino voert elke dag 500 kwaliteitstesten uit, om er zeker van te zijn dat de mineralenbalans en smaak in orde zijn (31). Zo bevat het water geen lood, arsenicum, cadmium, aluminium en kwik (32). Het water van Pellegrino heeft 30 jaar lang door de Italiaanse Alpen gestroomd, voordat het in San Pellegrino Terme aan de oppervlakte komt. Je kunt dit water het beste in glas kopen omdat er in de plastic-variant microplastic is vastgesteld (33), maar wel het minste van alle geteste soorten bronwater uit plastic flessen (34). S.Pellegrino bevat extreem veel mineralen. Opvallend genoeg is het mineraalwater van Spa bijna leeg, dat zou de naam mineraalwater daarom eigenlijk niet mogen dragen (35). Ik heb contact opgenomen met Spa om te vragen waarom hun water zo leeg is. Dit is hun antwoord:
De mineraalwaters van Spa ontstaan in de Venen, het grootste beschermde natuurgebied van België. Neerslag valt op de hoger gelegen gebieden en sijpelt door 500 miljoen jaar oude rotsen. Deze rotsen zijn arm aan mineralen en filteren het water zonder het natriumgehalte te verhogen. Hierdoor behoren de mineraalwaters van Spa tot een van de laagst gemineraliseerde waters.
Sommige soorten mineraalwater bevatten extreem veel natrium en anderen bevatten relatief weinig mineralen. De analyses van bijna alle soorten waterbronnen kun je opzoeken op deze site van de Universiteit Utrecht. Je komt er dan ook achter dat Bar-le-duc gewoon Utrechts leidingwater is en op het gebied van de mineralen tegenvalt (36, 37). Door een paar druppeltjes Vitals Concentrace kun je overigens van elk water mineraalwater maken. Dit is ontzilt zeewater dat zeer rijk is aan elektrolyten zoals magnesium.
Bruiswatermachines voor thuis
Er zijn ook bruiswatermachines op de markt waarmee je thuis je eigen prikwater kunt maken. Een bekend voorbeeld is de SodaStream. Deze machines werken met prijzige CO2-patronen. Toch is een SodaStream omgerekend naar liters een stukje goedkoper dan flessenwater uit de supermarkt (38). Het voordeel zit hem meer in het feit dat er voor de Sodastream van het type DUO glazen flessen te krijgen zijn, waardoor het een stuk gezonder is dan de plastic flessen uit de supermarkt. Ook is het beter voor het milieu. Een ander bijkomend voordeel is dat je gefilterd water kunt gebruiken en zelf in de hand hebt hoeveel prik erin komt. Bovendien vervliegt het koolzuurgas snel uit een geopende fles, waardoor je deze snel moet leegdrinken. Bij een SodaStream speelt dit probleem niet, want dan kun je altijd weer wat koolzuur toevoegen.
Samenvatting
Het drinken van ‘spa rood’ is niet heel ongunstig voor de gezondheid, maar plat water lijkt toch de beste keuze. Water voorzien van bubbels kan wel een feestelijk en ook veel gezonder alternatief zijn voor alcoholische dranken of frisdrank. Thuis je eigen spuitwater maken in een glazen fles is goedkoper, beter voor het milieu en gunstiger voor de gezondheid, in vergelijking met spuitwater uit plastic flessen uit de supermarkt.
