Insecten hebben de toekomst: de zwarte soldatenvlieg zet afval om in voedsel

Insecten zijn een geweldige bron van eiwitten en andere gezonde voedingsstoffen. Bovendien kunnen ze een perfecte vleesvervanger zijn. Toch willen we er in het Westen maar niet aan, terwijl het veel problemen zou oplossen. 

“Om de weerstand tegen het eten van insecten te overwinnen, werkt het het beste om mensen de dieren te laten proeven. Ze worden dan vaak aangenaam verrast”, zegt emeritus professor tropische entomologie Arnold van Huis van de Wageningen University tegen Scientias.nl.

Tot meel vermalen
“Ook een goede strategie is om de insecten te vermalen en het meel te verwerken of de geëxtraheerde eiwitten uit insecten in bekende producten te stoppen, zoals brood, pasta’s, burgers, koekjes, worsten en eiwitrepen. Maar in eerste instantie richten we ons op de mensen die geen bezwaar hebben tegen het eten van insecten. Dat is ongeveer een kwart van de bevolking. Van de andere 75 procent gaat een groot deel later wel overstag naarmate het bekender wordt. Maar het belangrijkste blijft dat de producten goed smaken”, legt Van Huis uit.

Alternatief voor vlees
Er leven meer dan 8 miljard mensen op aarde. Om al die monden ook in de toekomst te kunnen blijven voeden zonder het milieu en het klimaat nog zwaarder te belasten, zullen we naar alternatieven voor rundvlees en andere vervuilende voedingsbronnen moeten kijken. Het kweken van insecten lijkt een meer betaalbaar, efficiënt en duurzaam alternatief, waar ook in Nederland veel onderzoek naar wordt gedaan.

‘Nieuw voedsel’
Ook al maken insecten historisch gezien al duizenden jaren deel uit van het menselijk dieet in culturen overal ter wereld, in Nederland en omliggende landen is dat duidelijk niet het geval. Er is een cultuurverandering in het Westen nodig om dit ‘nieuwe voedsel’ op grote schaal in de supermarktschappen te krijgen. De voordelen van insectenteelt zijn enorm. Insecten zitten vol eiwitten, vetten, vitamines, mineralen en calorieën en zijn daarom een gezonde aanvulling op het dieet van mens en dier. De productie van insecten is erg efficiënt en duurzaam, vergeleken met de traditionele veeteelt.

Misschien gaat insecten op brood nog een beetje ver, maar verwerkt tot meel en dan gefrituurd, moet toch kunnen? Foto: Stockphototrends

De veehouderij is verantwoordelijk voor maar liefst 80 procent van het wereldwijde gebruik van landbouwgrond, maar produceert slechts zo’n 18 procent van alle calorieën en 25 procent van alle eiwitten die door mensen worden geconsumeerd. Insectenkweek kan de uitstoot van broeikasgassen en het gebruik van water en land verminderen. Vooral voor de productie van rundvlees worden erg veel grondstoffen verbruikt en is de ecologische voetafdruk dus enorm. Bovendien eten insecten organisch afval, zoals bedorven fruit, groenten en zelfs mest. Ze zetten op deze manier ogenschijnlijk nutteloos landbouwafval om in goed voer.

Mest omzetten in voedzame eiwitten
Van Huis legt uit: “De zwarte soldatenvlieg kan organisch afval, met name van groente en fruit, converteren naar hoogwaardige eiwitproducten. Maar er zijn ook andere organische reststromen, zoals afval van de bierindustrie of van de bietenteelt. De zwarte soldatenvlieg kan zelfs mest afbreken, hoewel het gebruik van op mest gekweekte vliegenlarven voor het produceren van veevoer nog niet is toegestaan binnen de EU.”

Chitine
Een aantal bijzondere bestanddelen van insecten zijn mogelijk erg gezond om binnen te krijgen. “Chitine, een polysacharide die voorkomt in het exoskelet van insecten blijkt het immuunsysteem van zowel mens als dier te versterken. Daarnaast zijn er nog een aantal andere mogelijke gezondheidseffecten van het eten van insecten die momenteel worden onderzocht”, aldus de Wageningse wetenschapper.

Overheden stimuleren insectenkweek
Den Haag en Brussel zijn ook geïnteresseerd in de mogelijkheden om de kleine beestjes op het bord en in de trog te krijgen. “Er wordt door de Europese Unie al veel onderzoek naar insecten als voedselproduct gefinancierd. Ik heb zo’n dertien jaar geleden ook een miljoen van de Nederlandse overheid gekregen om eiwitten uit insecten te isoleren. Steeds meer insectenproducten worden op de Europese markt toegelaten nadat ze beoordeeld zijn door de European Food Safety Authority. Dus overheden zijn zich bewust van de duurzaamheid van de consumptie van insecten ten opzichte van het consumeren van vlees. Vooral de productie van rundvlees springt eruit in negatieve zin”, zegt Van Huis.

Van veeboer naar insectenteler
Langzaam maar zeker draait het Nederlandse bedrijfsleven ook warm. De eerste veeboeren zijn zich al aan het omscholen tot insectenkwekers. “Er zijn een paar grote bedrijven in Nederland die zich hebben toegelegd op het produceren van insecten voor de veeteelt”, vertelt Van Huis. “Dit betreft met name de zwarte soldatenvlieg. Er is ook een groot bedrijf in Nederland dat de kleine meelworm produceert voor de menselijke consumptie. Daarnaast zijn er een aantal kleine bedrijven die meelwormen en krekels produceren voor de verwerking in veevoer of voor voedsel voor mensen. Er zijn al bedrijven die overstappen van het telen van varkens of kippen naar het kweken van insecten.”

Werk en eten voor India
Wereldwijd wordt er veel onderzoek gedaan naar insecten als duurzame voedingsbron. Onder meer op verschillende universiteiten in India wordt gekeken hoe veilige insectenkweek nu en in de komende decennia kan zorgen voor extra werkgelegenheid en voedselzekerheid voor de snel groeiende Indiase bevolking. Daarnaast is de Wageningen University een belangrijke onderzoeksplek.

“Er is veel onderzoek gaande aan de Wageningen University & Research op dit gebied, onder andere naar de afvalstromen van de zwarte soldatenvlieg die naast het bevorderen van plantengroei ook het bodemleven stimuleert”, legt Van Huis uit. “Dit leidt tot een hogere weerstand van de plant tegen allerlei ziekten. Vooral de stof chitine, die als vervellingshuidjes in de mest van de vliegenlarven achterblijft is hiervoor verantwoordelijk.”

Wageningen leidt de weg
Volgens de hoogleraar speelt Wageningen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van insecten als voedselbron. “Er wordt ook onderzoek gedaan naar het gebruik van de zwarte soldatenvlieg als voer voor kippen en varkens en de verwerking van insecten op zo’n manier dat ze geschikt worden om als voedsel te worden gebruikt in bredere zin. Verder is onze universiteit leidend in een paar EU-projecten: één die alle aspecten van insecten als voer en voedsel onderzoekt, en één die PhD-studenten uit Europa opleidt als veterinaire specialisten op het gebied van insecten. We weten namelijk nog maar heel weinig over de gezondheid van insecten in een kwekerij.”

Zo worden er flinke stappen gezet om op grotere schaal insecten te gaan kweken voor menselijke consumptie. Vroeg of laat krijgen we allemaal die sprinkhaan op ons bordje.

Bronmateriaal

"Human consumption of insects" - Science

Interview met professor tropische entomologie Arnold van Huis van Wageningen University & Research
Afbeelding bovenaan dit artikel: stockphototrends / Getty (via Canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd